همه چیز درباره سنگ فیروزه و روش های تشخیص فیروزه اصل و با کیفیت

فیروزه یکی از سنگهای قیمتی است که از عهد باستان در ایران شناخته شده است، فیروزه سنگ آرزوهای تمام پادشاهان ممالک از زمان کورش و داریوش کبیر است که به عنوان هدیه از طرف آن‌ها به تمام سلاطین داده می‌شد. در کشور ایتالیا از فیروزه آبی و صاف که به گوهر آبی معروف است، به عنوان گران‌قیمت‌ترین جواهرات استفاده می‌شود. این روزها استفاده از سنگهای معدنی همچون عقیق و فیروزه در ساخت زیورآلات جانی دوباره گرفته است و در ساخت انگشتر زنانه ، گردنبند زنانه، دستبند و انگشتر مردانه به وفور به چشم میخورد. استفاده از سنگ فیروزه در ساخت طلا و جواهرات از 5500 سال قبل از میلاد رواج داشته است.جواهرات فیروزه ای از جذابیت خاصی برخوردارند و این جذابیت ممکن است به دلیل سایه های آبی رنگ متفاوت آن ها و یا الگوها و طرح های متنوع در جواهرات فیروزه ای و یا به دلیل یک جذابیت غیر قابل توصیف در آن ها باشد.

علت رنگ آبی و سبز در فیروزه

فیروزه یک فسفات آلومینیوم با سختی حدود 6 است. با این حال به طور قابل ملاحظه‌ای از کوارتز نرم‌تر است. این کانی به طور طبیعی در طیف وسیعی از رنگ‌ها٬ از آبی آسمانی روشن تا سبز خاکستری یافت می‌شود. فیروزه با رنگ آبی خوشرنگ، بهترین کیفیت را دارا می‌باشد و بسیار کمیاب است و در حالی‌ که رنگ سبز یا آبی کمرنگ که از ارزش کمی برخوردار است، فراوانی بیش‌تری دارد. برخی از سنگ های فیروزه ای دارای رگه های مشخصی هستند که این رگه ها تحت تأثیر شرایط تشکیل این سنگ ها به وجود آمده است. فیروزه هایی که به خوبی شکل گرفته اند و دارای منافذ کمتری هستند معمولا از دوام بیشتر و درخشش بالاتری برخوردارند.

مشخصات فیروزه مرغوب

“اصل بودن فیروزه” با “مرغوبیت فیروزه” دو مبحث کاملا جداگانه هستند و چه بسا فیروزه های بسیاری وجود دارند که کیفیت و مرغوبیت بالایی ندارند. در حالت کلی اگر به دنبال ویژگی های فیروزه مرغوب باشید می تواند گفت که فیروزه مرغوب ‌دارای رنگ آبی سیر، جلای چینی و سختی بالا می‌باشد. افزایش رنگ سبز٬ پریدگی رنگ و وجود ناخالصی عواملی هستند که باعث کاهش کیفیت فیروزه می‌شوند. می توان از ویژگی های فیروزه که عنوان شد به طور کلی و چشمی به عنوان معیار سنجش کیفیت فیروزه استفاده کرد.

خواص درمانی فیروزه

نیروهای مغناطیسی موجود در فیروزه علاوه بر آرامش دادن، باعث بیدار شدن نیروهای درونی افراد نیز می گردد. این نیروها با دارا بودن قدرت های بیدار کننده، مقداری از نیروهای درونی فرد را تقویت می کنند. فیروزه سنگی توانمند و حامی به شمار می رود. همچنین در زمان مسافرت از شخص حمایت می کند. بنابراین به همراه داشتن زیورآلات فیروزه در سفر بسیار توصیه شده است.

سنگ فیروزه به عوارض عملکردهای نادرست کبد و غدد کمک می کند . چشمها را نیرو می بخشد و بر علیه بیماری های چشم و اصلاح گردش خون موثر است . درد گلو، التهابات ریوی و بیماری های دستگاه تنفسی را درمان می کند . در براب افسردگی ها مفید است و قلب را تقویت می کند .

این سنگ شخص را در برابر خوابهای آشفته و کابوسها حمایت می کند . نیرو و ارتعاشات منفی ، مضر و آشفته را از ما دور می کند و حتی می تواند جذب کننده نیروهای مثبت باشد

چگونگی به وجودآمدن فیروزه

فیروزه بیشتر اوقات در رسوبات مس در محیط‌های بایر و نسبتا کم آب یافت شده است. فیروزه در مکان‌هایی بوجود می‌آید که میزان مس موجود در منطقه بالا باشد. فیروزه بر اثر تاثیر محلول‌های سطحی مس‌دار بر روی سنگ‌های غنی از Al2O3 و غنی از فسفر و گاهی نیز بر اثر تاثیر محلول‌های سطحی مس‌دار٬ بر روی فسیل‌های استخوانی جانوران به وجود می‌آید.

ارزش فیروزه در فرهنگهای مختلف

اشکال مختلف فیروزه شامل دانه‌ای ریز، فیروزه ریز، کمپاکت، متخلخل، کلیرای، خوشه‌ای، دندریتی و گاهی پوششی است. فیروزه ظاهراً به صورت نامتبلور و به صورت رگه و دانه‌های پراکنده در داخل سنگ مادر یافت می‌شود و غالباً به صورت نهان بلور است. میزان بلوره‌های فیروزه در طبیعت بسیار کم است و به علت جلاپذیری و رنگ جالب مورد توجه بوده است. با این حال که در بسیاری از فرهنگ ها جواهرات فیروزه ای بیشتر به دلیل زیبایی آن ها مورد استفاده قرار می گیرند؛ اما در برخی از فرهنگ ها نیز عقایدی در رابطه با جواهرات فیروزه ای وجود دارد به این صورت که آن ها معتقدند که جواهرات فیروزه ای خواص سحرآمیز متنوعی دارند و از آن ها می توان در پیشگیری از بیماری ها و یا درمان برخی از بیماری ها استفاده کرد.

نحوه تشخیص سنگ فیروزه اصل  و مرغوب

سنگ فیروزه به رنگ‌های آبی آسمانی، آبی مایل به سبز، سبز مایل به زرد، خاکستری مایل به سبز، آبی نیلی و آبی مایل به سفید وجود دارد. اگر بخواهیم یک تقسیم بندی کلی برای تشخیص سنگ فیروزه اصل و مرغوب انجام دهیم به جمله : “رنگ آبی آسمانی نوع مرغوب سنگ فیروزه است و سبز مایل به زرد نوع نامرغوب” خواهیم رسید.

رنگ سنگ فیروزه ناشی از مواد موجود در آن است و در صورتی که میزان مس موجود در کانی زیاد باشد به رنگ آبی در صورتی که آهن زیاد داشته باشد به رنگ سبز و در صورت وجود آلومینیم زیاد به رنگ سفید دیده می‌شود که به ترتیب ارزش آن کاهش می‌یابد یعنی رنگ آبی با ارزش‌ترین نوع فیروزه است.
روش های مختلفی برای تشخیص فیروزه اصل وجود دارد. جواهرفروشان برای تشخیص فیروزه اصل از فوتک استفاده می‌کنند بدین صورت که سطح پشتی فیروزه را تحت تاثیر شعله قرار می‌دهند، سپس با ذره‌بین‌های چشمی محل حرارت داده شده را مشاهده می‌کنند و در صورت پوسته پوسته شدن و متمایل شدن رنگ آن به قهوه‌ای، سنگ مورد نظر را فیروزه اصل می دانند.

انواع سنگ فیروزه اصل

سنگ فیروزه نیز در همانند دیگر سنگ های قیمتی که در جواهرسازی به کار می رود دارای انواع مختلف و در قیمت های متنوع است. ما در این بخش انواع سنگ فیروز را به شما معرفی می کنیم تا شما درک بهترین از انواع سنگ فیروزه و راه های شناسایی آنها داشته باشید.

سنگ فیروزه عجمی

این نوع فیروزه با ارزش ترین و گرانترین نوع سنگ است که در بخش جواهر سازی مورد استفاده قرار می گیرد. سنگ فیروزه عجمی بدون رگه و به صورت صاف می باشد که رنگ آن آبی پررنگ می باشد و اغلب در ایران یافت می شود. سنک فیروزه عجمی اغلب به صورت گرد و دامله دار تراش داده می شود و قیمت آن بسته به وزن و کیفیت آن به چندین میلیون نیز می رسد.

سنگ فیروزه شجری

سنگ فیروزه شجری بر خلاف فیروزه عجمی دارای رگه های طلایی و قهوه ای رنگ می باشد که می تواند به صورت منظم و یا غیر منظم باشد. به طول کلی اگر فیروزه دارای رگه های غیر منظم باشد به عنوان فیروزه شجری شناخته می شود و اگر دارای رگه های منظم باشد به عنوان فیروزه تار عنکبوتی است که قیمت آن بیشتر از اشکال نامنظم است. لازم به ذکر است که یک نوع فیروزه رگه دار طلایی نیز وجود دارد که قیمت آن معمولا بیشتر است. یکی دیگر از فاکتور هایی که تعیین کنند قیمت فیروزه شجری است رنگ سنگ می باشد به طور کلی رنگ های آبی مایل به سبز قیمت کمتری دارا می باشند.

سنگ فیروزه مصنوعی

سنگ های فیروزه مصنوعی اغلب به چندین شکل دیده می شوند گاه این سنگ ها به صورت ترکیبی از تکه های سنگ فیروزه و رزین اپوکسی می باشند و یا رنگ آمیزی سنگ های دیگر با ترکیب رزین اپوسکی میباشند. که اغلب بر روی جواهرات مورد استفاده قرار نمی گیرد.

نحوه نگهداری صحیح فیروزه

تمام زیورآلات فارغ از جنس و کیفیت آنها نیاز به مراقب اصولی دارند. برای مراقبت از زیورآلات خود بهتر است تا نکات مربوط به هر یک را مطالعه فرمایید. رنگ فیروزه ممکن است به تدریج به رنگ سبز تغییر کند. علت این امر قرار گرفتن کانی به مدت زیاد در نور شدید و یا حرارت است که باعث رنگ پریدگی و در نتیجه کم ارزش شدن کانی می‌شود. این سنگ زیبا در شرایط مختلف از صاحب خود محافظت کرده و در عین حال خود نیز به نگهداری احتیاج دارد. اصطلاحا به فیروزه سنگ زنده می گویند. چرا که اگر شرایط نگهداری آن درست رعایت نشود، کم کم کیفیت خود را از دست داده و اصطلاحا می‌میرد! و در این صورت به آن سنگ فیروزه مرده می گویند که ویژگی هایی که در بخش های قبل تر اشاره کردیم را از دست می دهد.

فیروزه در برابر برخی مواد شیمیایی حساس است و باید از آن‌ها دور بماند. مثلا چربی، اسید، عطر و ادکلن، کرم‌های آرایشی و . . . برای فیروزه مضر هستند و اگر فیروزه در مدت زمان طولانی با آن‌ها در تماس باشد، صدمه خواهد دید و رنگ آن عوض می‌شود.
نکته قابل توجه اینجاست که اگر فیروزه در اثر تماس با مواد شیمیایی صدمه ببیند و رنگ آن تغییر کند، دیگر اصلاح نشده و قابل ترمیم نیست.
ولی اگر شما از علاقمندان سنگ فیروزه باشید، بهتر است تا نکات زیر را رعایت فرمایید:
آیا می‌توان از این سنگ زیبا که استفاده از آن بسیار توصیه شده و احادیث زیادی درباره آن نقل شده، بهره برد؟
آری. . . !
فقط رعایت چند نکته ساده کافیست تا شما هم بتوانید از سنگ فیروزه  خود به خوبی نگهداری نموده و از خواص بیشمار آن بهره مند شوید.
فیروزه باید از مواد شیمیایی دور بماند. (عطر و ادکلن، کرم‌های آرایشی و. . . ) برای فیروزه مضر است اگر با فیروزه تماس پیدا کرد، می‌بایست سنگ فیروزه را به آرامی و به خوبی با آب ولرم بشویید.

نحوه شارژ سنگ فیروزه

برای شارژ سنگ فیروزه باید آنها را بشویید و آن را از ناخالصی ها پاک کنید . گاهی اوقات فیروزه ای در اختیار شما قرار می گیرد تا شما بتوانید از آن انرژی بگیرید . شاید این سنگ قبل از شما مورد استفاده شخصی بوده که دچار بیماری و ناراحتی خاص بوده است . این سنگ از نظر فیزیکی به شما آسیب نمی رساند ، ولی امکان دارد که افکار پریشان و انرژی منفی شخص قبلی را همراه داشته باشد و آن انرژی منفی شما را آزار دهد. بنابراین باید سنگ ها مجدد شارژ شود.
آب ، آتش ، خاک و نمک دریا از عوامل پاک کننده سنگ هستند . شما می توانید سنگ فیروزه  را در حدود 1 تا چند ساعت در آب جاری قرار داده و شارژ کنید یا آن را داخل خاک بگذارید و سپس آن را بشویید. گاهی هم می شود سنگ را روی شعله شمع قرار داد یا اینکه با قرار دادن سنگ مورد نظر در نمک خشک دریا آنرا شارژ کرد. در حالت کلی اگر از فیروزه استفاده می کنید، بهتر است برای نظافت آن و همچنین شارژ سنگ، هر روز که دستان خود را می‌شویید، روی نگین فیروزه خود نیز آب ریخته و دست بکشید تا اگر احتمالا مواد مضر با سطح آن برخورد کرده، به طور کامل برطرف شود، البته لازم به یادآوریست که در این مواقع به هیچ وجه از مواد شوینده استفاده نکنید.

شبکه عنکبوتی و نقش و نگار روی سنگ های فیروزه

آنچه در اغلب فیروزه‌ها عمومیت دارد وجود رگه یا رگچه‌هایی سیاه یا قهوه‌ای رنگ برجسته است که مربوط به سنگ مادر تشکیل دهنده فیروزه می‌باشد. این رگه‌ها گاه در طرح‌های منظم و غیرمنظم شکل می‌گیرند که در چنین حالتی به آن شبکه عنکبوتی و در اصطلاح بازار ایران به آن فیروزه شجری می‌گویند. اگر این طرح منظم و زیبا باشد باعث افزایش ارزش فیروزه خواهد شد و اگر نامنظم و به صورت نقطه و لکه‌ای باشد از ارزش فیروزه خواهد کاست.

موارد استفاده فیروزه

سنگ فیروزه کاربرد های مختلفی دارد که مهمترین آن را می توان سنگ درمانی و استفاده در دنیای زیورآلات دانست. فیروزه در ساخت انگشتر، گوشواره ، گردنبند و ظروف سبک درباری مورد استفاده قرار میگیرد.

راه‌های افزایش عمر فیروزه

الف) مرحله به‌سازی شامل واکس زدن
ب) عدم شستشو با مواد شوینده و الکل
ج) عدم تماس با پوست چرب و مواد آرایشی
د) در معرض نور و گرد و غبار قرار نگیرد.
ه) تمیز کردن فیروزه هر چند وقت یک بار

مهم‌ترین خطری که فیروزه را تهدید می‌کند ایجاد خراش روی فیروزه، آب داغ و مواد شیمیایی خانگی است و دلیل آن نیز ترکیب هیدراتی در سنگ است. فیروزه سنگی زنده می‌باشد و نسبت به روغن و مواد شیمیایی مانند مواد شوینده بسیار حساس بوده و تغییر رنگ می‌دهد. خلل و فرج سنگ باعث جذب چربی‌ها و موجب تغییر رنگ فیروزه می‌شود. هرگز از تمیزکننده‌های اولتراسونیک استفاده نکنید و از نزدیکی با مواد حاوی کلر نیز اجتناب کنید.

آب و نور نیز باعث تغییر رنگ فیروزه می‌شود. فیروزه در مقابل سه چیز عکس‌العمل نشان می‌دهد که هرگز نباید با آن‌ها تماس پیدا کند: روغن، کرم، ادکلن.

به سازی فیروزه چیست و چگونه انجام میشود

فیروزه‌ها جواهرات نسبتا” نرم و کاملا” حساس هستند. بدین معنی که رنگ فیروزه می‌تواند در طی استفاده کم‌رنگ شود. به همین دلیل امروزه حتی برای فیروزه‌هایی با کیفیت عالی یک مرحله به‌سازی شامل واکس زدن در نظر گرفته می‌شود. عمل واکس زدن باعث می‌شود تا ضمن افزایش سختی و در نتیجه افزایش دوام کانی، از محو شدن رنگ فیروزه به مرور زمان نیز جلوگیری شود.

واکس فیروزه یک‌نوع رزین مصنوعی است که طی روشی خاص با فرو بردن فیروزه در آن صورت می‌گیرد. امروزه اکثر فیروزه‌ها با این روش به‌سازی می‌شوند و این عمل حتی باعث افزایش قیمت و ارزش فیروزه می‌شود.

فیروزه در ایران

نامورترین و پرخواهان‌ترین فیروزه در ایران فیروزه نیشابور است که از بیش از ۲۰۰۰ سال پیش استخراج می‌شده‌ است. معدن این فیروزه در نزدیکی روستای معدن نیشابور است و از سطح زمین ۲۰۱۲ متر بلندی دارد.انواع مرغوب فیروزه ایران از نظر رنگ، نقش و کیفیت فیروزه عجمی و فیروزه شجری است. جالب است بدانید اروپائیان نوع شجری و ایرانیان نوع عجمی را که بدون شجر است، می‌پسندند.

نتیجه گیری

در این مقاله از لوکس گلامور سعی کردیم تا با انواع سنگ فیروزه آشنا شوید و خواص و ویژگی های آن را بیان کنیم. سنگ های فیروزه کیفیت مرغوبیت مختلفی دارند که با استفاده از رنگ و چند ویژگی دیگر قابل شناسایی هستند. در ایران سنگ های فیروزه مختلفی مانند سنگ فیروزه نیشابور و یا سنگ فیروزه کرمان وجود دارد که طرفداران بسیاری را در سراسر جهان دارند. شما عزیزان می توانید از روش های ساده ای که برای تشخیص فیروزه اصل بیان شد برای شناسایی و تخمین زدن کیفیت سنگ فیروزه استفاده کنید.  اگر شما نیز نظری درباره این سنگ زیبا و محبوب دارید از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.